Victorr. schrijft | hooggevoeligheid in het onderwijs
Geschreven door: Lennart Schut van Victorr. (www.victorr.nl)
Er zijn op dit moment veel kinderen, die vastlopen in het onderwijs door allerlei verschillende redenen. Vandaag een blog over één van die redenen: hun hooggevoelige karakter.
Hoe herken je hooggevoeligheid bij kinderen?
Om een start te maken is het belangrijk om even kort uit te leggen wat hooggevoeligheid inhoudt.
Bij hooggevoelige kinderen (= hoogsensitieve kinderen = HSK) komen verschillende prikkels harder binnen dan gemiddeld, waardoor ze relatief snel overprikkeld kunnen raken. Dit zorgt ervoor dat ze vaak zich iets meer op de achtergrond begeven. Ze zijn sociaal sterk en hebben de neiging om te zorgen voor andere anderen. Als er een probleem is, dan helpen HSK graag en vaak. Juist dit inlevingsvermogen kan een valkuil voor hen zijn. HSK komen lang niet altijd goed voor zichzelf op, maar daarnaast hebben ze een heel aantal sterke eigenschappen, waarbij vooral de creativiteit en het verbinden met andere personen vaak goed zichtbaar zijn.
Hoe leren HSK?
HSK verwerken informatie vaak vooral met hun rechter hersenhelft. Dit zorgt ervoor dat ze anders leren en informatie verwerken dan volgens het systeem op de meeste scholen wordt aangeboden.
Hierdoor zien we ook dat ze veel vaker beelddenkers zijn. Dit uit zich vooral erin, dat ze moeite kunnen hebben met automatiseren (o.a. de tafels), met spelling en met begrijpend lezen. Ze moeten overzicht hebben en werken vanuit een helicopterview terug naar de details in plaats van andersom. Als ze hierop vast lopen, dienen ze op een andere manier dan de standaard schoolmethode begeleid te worden, een manier die meer aansluit bij hun manier van informatieverwerking.
Het schoolsysteem
Om het schoolsysteem helder te krijgen verdelen we de wereld in twee groepen. De ene groep zijn de rondjes (ca. 20%) en de andere groep de vierkantjes (ca. 8-%). De rondjes zijn in dit verhaal de hooggevoelige mensen en de vierkantjes alle mensen die niet hooggevoelig zijn.
Het onderwijssysteem zoals wij het hebben in Nederland is gericht op het gemiddelde. Dit zorgt ervoor dat het onderwijs vooral draait om meetbaarheid en kinderen naar een zo hoog mogelijk leerniveau krijgen.
Belangrijk hierbij is om op te letten wat wij (als maatschappij) als belangrijk zien. We hebben het bijvoorbeeld over lager, middelbaar en hoger onderwijs. En vakken zoals Nederlands, wiskunde en Engels zijn belangrijker dan aardrijkskunde en geschiedenis. Aan de onderkant van belangrijkheid staan aspecten zoals sociale vaardigheden of de creatieve vakken.
Dit zorgt er geregeld voor dat kinderen op school de dingen leren die niet helemaal bij ze passen. Zeker voor HSK is dit vaak het geval. Zij worden als ‘ronde’ kinderen eigenlijk gedwongen om meer vierkant gedrag te laten zien. Hierdoor verliezen ze een hoop creativiteit in hun opleidingen.
Zeker omdat HSK snel de neiging hebben om zich aan te passen, draaien ze vaak snel mee in de vierkante taken die van ze verwacht worden.
Waar gaat het dan fout?
De meeste docenten geven heel veel om hun leerlingen. Veel van deze leerkrachten zijn zelf ook hooggevoelig, maar dit komt er lang niet altijd uit voor de klas. Het schoolsysteem voor de leerkrachten is namelijk ook vrij vierkant ingericht. Zo draait het vaak om het verlagen van ziekteverzuim, vooral het standaard werk afkrijgen en zorgen voor zo hoog mogelijk Cito scores dan om de verbinding aan te gaan met de kinderen en ervoor te zorgen dat ieder kind zo goed mogelijk op zijn/haar eigen manier zich ontwikkelt.
Dit zorgt voor een systeem dat zichzelf in stand houdt en zich meer richt op de vierkante samenleving dan op de ronde. Terwijl ook ‘rondjes’ zoveel kwaliteiten met zich mee brengen (verbinding, creativiteit, liefdevol zijn).
4 Tips
Okee, alles bij elkaar is het standaard schoolsysteem niet zo positief voor hooggevoelige kinderen. We geven je hieronder een aantal tips om te zorgen dat deze kinderen het fijner hebben op school:
1. Rustige omgeving
Hooggevoelige kinderen hebben meer moeite met het verwerken van prikkels, een rustige omgeving helpt daarom dus veel. Zorg ervoor dat het kind naast een ander kind zit, dat goed voor hen voelt. Vaak worden ze naast druktemakers gezet, waardoor zij niet tot hun recht komen. Ze zijn namelijk geneigd om zich aan te passen aan een ander kind en nemen daardoor gevoel/gedrag over. Naast het voorkomen van prikkels is het belangrijk dat kinderen regelmatig kunnen ontladen. Dus even rust tussendoor vergroot de concentratie daarna. Je kunt hierbij denken aan elkaar massages op de rug laten geven of ze naar korte visualisatie verhaaltjes laten luisteren.
2. Sociale contacten
Hooggevoelige kinderen voelen de sfeer heel sterk aan, dus als er ruzie is geweest, iemand is heel druk of juist stil of als iemand niet lekker in zijn vel zit, heeft dan voelen ze dit aan. Het kost ze heel veel moeite om dit los te laten waardoor er veel prikkels binnen blijven komen. Het is goed om met deze kinderen over de situatie, die hen bezig houdt, te praten. Wees hierin eerlijk en congruent, zodat ze het op hun eigen manier en niveau begrijpen. Leg daarbij ook uit, dat ze wel met mensen kunnen mee leven, maar dat ze niets aan de situatie van andere mensen kunnen veranderen. Af en toe helpen kan geen kwaad, maar wel gedoseerd en niet op die manier dat het ten koste van henzelf gaat.
3. In het lichaam
Ontspanning in je hoofd gebeurt meestal door in je lichaam te komen. Ook voor kinderen geldt dit, dus zorg ervoor dat er de ruimte is voor beweging en ontspanning in het lijf. Denk hierbij aan knuffelen, massage, trampoline springen, in de natuur zijn, met een dier bezig zijn en creatief bezig zijn.
4. Let op de leerstijl van het hooggevoelige kind
Probeer verschillende manieren van leren (auditief, visueel, kinesthetisch) uit bij hooggevoelige kinderen, kijk open wat de beste manier is voor hen om de stof binnen te krijgen.
Bedankt voor het lezen van dit blog, als je geïnteresseerd bent in hooggevoeligheid, voor jezelf of je kind kijk dan eens op: www.victorr.nl voor meer informatie.
